Hiện nay, nhiều đối tượng đang có chiêu trò thu mua sổ bảo hiểm xã hội (BHXH) từ người lao động với giá rẻ hơn so với số tiền thực nhận do BHXH chi trả để trục lợi. Hành vi này có thể phát sinh những hậu quả ảnh hưởng đến người mua lẫn người bán sổ. Đó là những thông tin cảnh báo được ông Trần Dũng Hà - Trưởng phòng Chế độ BHXH (BHXH TP.HCM) đưa ra ngày 28-8.
Ông Hà cho biết, thời gian gần đây trên các kênh thông tin, mạng xã hội xuất hiện thông tin một số cá nhân hoặc nhóm người thu mua sổ BHXH. Đến thời điểm này, BHXH các quận, huyện tại TP.HCM chưa gặp trực tiếp trường hợp thu gom sổ BHXH từ người lao động, tuy nhiên có những trường hợp một người được nhiều người ủy quyền đi nhận BHXH. Thực tế trên đã xảy ra từ nhiều năm nay. Bên cạnh việc ủy quyền nhận thay do những người thân trong gia đình thực hiện thì có những trường hợp người ngoài được ủy quyền, có dấu hiệu của mua bán sổ.
Để xác định bản chất của việc ủy quyền cần xác định rõ 3 dạng: ủy quyền bình thường (2 anh em ruột, hoặc người thân ủy quyền cho nhau); ủy quyền có thù lao (giữa người ủy quyền và người được ủy quyền có giao dịch thuê mướn); dạng thứ 3 đang diễn ra nhiều là mua bán sổ (người lao động đã bán sổ cho người khác khi chưa tới thời hạn giải quyết hưởng trợ cấp và 2 bên ràng buộc với nhau, sau khi người lao động bán sổ phải ra văn phòng công chứng làm thủ tục ủy quyền, người mua sẽ trả tiền cho người bán và nhận sổ). Trên thực tế, việc nhận diện dạng thứ 3 rất khó và khó có thể đưa ra chế tài để xử lý cũng như các biện pháp tuyên truyền đối với người lao động.
Mới đây, trong quá trình xác minh tìm hiểu, một cán bộ chính sách tại huyện Củ Chi đã đóng vai là người lao động liên hệ tư vấn với nhóm người thu mua sổ BHXH. Sau quá trình tư vấn, cán bộ trên đã bị phòng tư vấn phát hiện và bị hăm dọa, đe dọa.
Ông Hà thông tin thêm, sổ BHXH là sổ ghi nhận quá trình tham gia bảo hiểm của người lao động chứ không được xem là hàng hóa, giấy tờ có giá trị để mua bán. Khi mua bán sổ sẽ có những hậu quả ảnh hưởng đến người mua lẫn người bán sổ. Cụ thể, đối với người bán, số tiền nhận được khi bán sổ sẽ ít hơn nhiều so với số tiền thực nhận do cơ quan BHXH chi trả. Đối với người mua sổ cũng sẽ gặp rắc rối, nếu chẳng may trong quá trình chờ thanh toán tiền mà người bán sổ chết, khi đó hợp đồng ủy quyền đã hết hiệu lực. Ngoài ra, nếu người bán sổ làm thủ tục cấp lại sổ do mất, khi đó sổ BHXH người mua đang giữ không có giá trị để cơ quan BHXH giải quyết. Do đó, khuyến cáo người lao động và cá nhân thu mua sổ BHXH nên cân nhắc khi thực hiện bán, hoặc mua sổ BHXH.
Nhã Nam