Một trong những tâm tư lớn mà các học sinh Cà Mau bày tỏ chính là chọn ngành nghề như thế nào để vừa phù hợp với khả năng, sở thích, vừa không phải đối diện với nguy cơ thất nghiệp trong tương lai khi mà chuyển đổi số ngày càng tạo nên sức cạnh tranh lớn.
Những băn khoăn của các em đã được ban tư vấn chương trình tư vấn hướng nghiệp, xét tuyển ĐH - CĐ 2023 “Tiếp bước trường thi” do Tạp chí Giáo dục TP.HCM phối hợp Sở GD-ĐT Cà Mau và Đài Phát thanh và Truyền hình Cà Mau và VNPT Cà Mau tổ chức kịp thời giải đáp. Chương trình do Trường ĐH Kinh tế - Tài chính TP.HCM đồng hành, được truyền hình trực tiếp trên Đài Phát thanh – Truyền hình Cà Mau.
Tỷ lệ người học có việc làm khẳng định thương hiệu trường ĐH
Đại diện cho nhiều học sinh, em Nguyễn Minh Hiếu (Lớp 12, Trường THPT Cà Mau) đặt câu hỏi: “Em thấy nhiều trường ĐH thông báo tỷ lệ sinh viên ra trường có việc làm rất cao, vậy sinh viên sau khi tốt nghiệp có được hỗ trợ kiếm việc làm phù hợp không?”.
TS. Nguyễn Trung Nhân (Trưởng phòng đào tạo Trường ĐH Công nghiệp TP.HCM) cho rằng, khi mà cạnh tranh giữa các trường ĐH ngày càng cao thì điều để một trường ĐH khẳng định thương hiệu chính là tỷ lệ có việc làm của người học sau khi tốt nghiệp; khả năng tìm việc đúng chuyên ngành được đào tạo; mức lương của người học sau khi tốt nghiệp. Đây cũng là những chỉ số rất quan trọng trong kiểm định chất lượng, đặc biệt là kiểm định chất lượng quốc tế.
Tại Cà Mau, TS. Nhân cho biết, đối với khối ngành kỹ thuật, thí sinh có thuận lợi là dự án Cụm nhà máy Khí - Điện đạm Cà Mau sẽ tiếp tục được mở rộng trong tương lai với nhu cầu nhân lực lớn. Bên cạnh đó, hệ thống các nhà máy chế biến thủy sản; cảng biển; các lĩnh vực công nghệ, xây dựng, kinh doanh, luật… ở địa phương này chính là những thị trường việc làm rộng mở cho các em.
Để sinh viên tiếp cận được nguồn việc, bên cạnh đào tạo, hầu hết các trường ĐH đều có kết nối doanh nghiệp. Trường ĐH Công nghiệp TP.HCM hiện kết nối khoảng 1.000 doanh nghiệp để giới thiệu chỗ thực tập và việc làm sau tốt nghiệp cho sinh viên. Đặc biệt, trong quá trình thực tập, các em thể hiện được khả năng nỗi trội đều được nhận lương. Các doanh nghiệp cũng tài trợ trang thiết bị thí nghiệm, thực hành và học bổng để tăng cường kết hợp với nhà trường đào tạo sinh viên.
Còn tại Trường ĐH Ngân hàng TP.HCM, TS. Nguyễn Anh Vũ (Trưởng phòng Tư vấn tuyển sinh và Phát triển thương hiệu) chia sẻ, bên cạnh quan tâm đến chất lượng đào tạo, nhà trường cũng tăng cường liên kết với doanh nghiệp để đổi mới chương trình đào tạo nhằm đảm bảo định hướng phát triển, bám sát nhu cầu nhà tuyển dụng giúp sinh viên ra trường đáp ứng yêu cầu việc làm. Đồng thời, trường còn kết nối sinh viên với doanh nghiệp tuyển dụng thông qua các chương trình hội nghị hội thảo, ngày hội giới thiệu việc làm hằng năm.
Nhưng để có cơ hội việc làm tốt, theo ông Vũ, sinh viên cần xây dựng tốt thương hiệu cá nhân, từ đó tăng lợi thế trong tuyển dụng. Thay vì tư duy đi xin việc, sinh viên có thể phát triển bản thân để đóng góp cho sự phát triển của đơn vị tuyển dụng, khi đó, các em tự khắc sẽ được đơn vị tuyển dụng mời về làm.
ThS. Đặng Văn Toại (Trưởng phòng đào tạo Trường ĐH Cửu Long) thông tin thêm, cũng như nhiều trường, sinh viên Trường ĐH Cửu Long ngay từ đầu từ năm 3 đã được trường gửi đi thực tập, kiến tập tại nhiều đơn vị. Và vào thời điểm chuẩn bị tốt nghiệp ĐH, nhiều em thực tập tốt đã bắt đầu có lương. Sau khi các em tốt nghiệp tiếp tục được nhà trường kết nối giới thiệu việc làm.
ThS. Toại thống kê, những năm qua, trường đã đào tạo và bàn giao cho xã hội trên 28 ngàn cử nhân và kỹ sư. Riêng Cà Mau, trường có 8.000 sinh viên đã theo học và tốt nghiệp, tham gia vào thị trường lao động. Mặc dù trường có nhiều lĩnh vực để lựa chọn như kinh tế, khoa học sức khỏe, kỹ thuật - công nghệ và khoa học xã hội… nhưng ThS. Toại khuyên học sinh khi chọn ngành nghề cần xuất phát từ niềm yêu thích, sự phù hợp năng lực, sở trường, tập trung vào những tổ hợp môn là thế mạnh.
“Qua công tác tuyển sinh, chúng tôi nhận thấy, một số bạn trẻ chọn ngành nghề theo mong muốn hoặc định hướng của cha mẹ; một số bạn khác thì chọn theo bạn bè, ngành hoặc trường nào có nhiều bạn bè đăng ký sẽ chọn theo. Và một số khác không xác định được ngành trường để chọn nên đăng ký… đại. Những điều này vô cùng bất lợi cho các em trong quá trình học tập và theo đuổi ngành nghề sau này, các em cần cân nhắc tránh”- ThS. Toại nhắn nhủ.
Khối ngành quân đội, sức khỏe có “ràng” điều kiện riêng
Những điều kiện ràng buộc đối với xét tuyển vào một số ngành đặc thù như khối ngành công an, quân đội, sức khỏe… được ban tư vấn tiếp tục lưu ý với thí sinh. PGS. TS. Võ Huỳnh Trang (Trưởng phòng Đào tạo Trường ĐH Y dược Cần Thơ) nhận định, học y, các em có thời gian đào tạo dài, sau khi vào nghề cần có sự tận tụy, cống hiến, hy sinh. Do đó, để sinh viên không bị “đứt gánh giữa chừng” vì lý do theo không nổi chương trình đào tạo, các em phải đáp ứng chuẩn đầu vào, ngưỡng đảm bảo chất lượng đầu vào khi tham gia xét tuyển. Cùng với sư phạm, khối ngành khoa học sức khỏe được Bộ GD-ĐT quy định ngưỡng đảm bảo chất lượng đầu vào. Dựa trên ngưỡng này của Bộ, các trường cũng ấn định ngưỡng sàn xét tuyển riêng. Thí sinh cần tìm hiểu kỹ để đăng ký.
“Trường ĐH Y dược Cần Thơ xếp thứ 5 trong khối các trường đào tạo khối sức khỏe nhưng học phí lại thuộc loại thấp trong nhóm này; bởi đầu vào đa số là những học sinh thuộc vùng Đồng bằng sông Cửu Long, trường xây dựng mức học phí phù hợp nhằm tạo điều kiện cho các em theo học”- bà Trang nói.
Với xét tuyển vào khối ngành công an, quân đội, ông Nguyễn Quốc Cường (Chuyên gia tư vấn hướng nghiệp, tuyển sinh) cho hay, thí sinh bắt buộc phải sơ tuyển khi đăng ký vào nhóm ngành công an, quân đội và vào Đại học Kiểm sát Hà Nội. Vào khoảng trung tuần tháng 3-2023, cơ quan quân sự của địa phương sẽ thông báo rộng rãi về việc tuyển sinh, các thí sinh sẽ làm thủ tục sơ tuyển. Những thí sinh có nguyện vọng đăng ký vào ngành công an hoặc quân đội thì đến ban chỉ huy quân sự hoặc ban chỉ huy công an cấp huyện nơi các em có hộ khẩu thường trú để làm thủ tục sơ tuyển. Còn thí sinh muốn đăng ký vào Đại học Kiểm sát Hà Nội phải đến viện kiểm sát nhân dân cấp huyện trở lên để đăng ký.
Ông Cường lưu ý, các thí sinh có nguyện vọng theo học những ngành công an, quân đội, khi đăng ký xét tuyển phải đặt nguyện vọng này ở thứ tự ưu tiên cao nhất. Sau khi có kết quả trúng tuyển, các em bắt buộc phải xác nhận nhập học.
Với câu hỏi lợi thế gì khi học chương trình chất lượng cao, PGS. TS. Dương Hồng Thẩm (Giảng viên Khoa Xây dựng Trường ĐH Mở TP.HCM) cho biết, chương trình chất lượng cao có mức điểm trúng tuyển tương đương hệ đại trà nhưng quy mô lớp học ít sinh viên hơn, 25 sinh viên/lớp. Sinh viên được theo sát hơn, đặc biệt được tăng cường học tiếng Anh gấp 4 lần chương trình đại trà. Với lợi thế ngoại ngữ như vậy, các em sau khi tốt nghiệp sẽ có nhiều cơ hội làm việc cho những công ty quốc tế, có thu nhập cao.
Cũng theo ông Thẩm, các em cần tìm hiểu ngành nào bản thân mình có thể phát triển với năng lực lớn nhất, động lực cao nhất để theo đuổi. Đây là tiền đề để học tập tốt và làm việc thành công trong tương lai.
Việt Ngân