Xu hướng giảm môn thi tuyển sinh vào lớp 10

Tính tới thời điểm hiện tại, cả nước đã có 6 tỉnh thành công bố phương án tuyển sinh vào lớp 10 năm học tới. Ghi nhận cho thấy, chưa địa phương nào thi quá 3 môn, một số địa phương nhiều năm gần đây thi tới 4 - 5 môn vào lớp 10 thì năm nay đã quyết định giảm về mức 3.

Theo kế hoạch tuyển sinh lớp 10 của tỉnh Ninh Bình công bố mới đây, kỳ thi này sẽ chỉ còn 3 môn gồm 2 môn "cứng" là toán và văn; môn thứ ba, thí sinh (TS) thi trắc nghiệm trong 60 phút, được chọn từ các môn: vật lý, hóa học, sinh học, lịch sử, địa lý và tiếng Anh. Sở GD-ĐT sẽ công bố môn thi thứ ba vào ngày 1.3.2024.

Nhiều năm nay, học sinh tại TP.HCM thi tuyển sinh lớp 10 chỉ với 3 môn. NHẬT THỊNH

Như vậy, so với kế hoạch năm 2023, thời gian công bố môn thi sớm hơn 45 ngày. Tiếng Anh cũng có thể không còn là môn bắt buộc nếu sở GD-ĐT không chọn, khác với năm ngoái. Tổng số môn thi cũng giảm 2 môn. Kỳ thi vào lớp 10 của tỉnh này nhiều năm nay gồm 3 bài thi: toán, ngữ văn và tổ hợp. Bài tổ hợp gồm 3 môn: tiếng Anh, khoa học tự nhiên (chọn ngẫu nhiên một trong 3 môn: vật lý, hóa học, sinh học), bài thi khoa học xã hội (chọn một trong 3 môn: lịch sử, địa lý, giáo dục công dân). Năm 2023, tỉnh này chọn bài tổ hợp gồm: tiếng Anh, vật lý và địa lý.

Tương tự, theo quyết định đã công bố năm tới, kỳ thi vào lớp 10 của Hưng Yên chỉ gồm: toán, ngữ văn, tiếng Anh; bỏ thi môn khoa học tự nhiên, khoa học xã hội. TS đăng ký nguyện vọng vào Trường THPT chuyên Hưng Yên sẽ thi thêm môn chuyên. Như vậy, so với hiện tại, số môn thi lớp 10 của Hưng Yên giảm 2.

Sở GD-ĐT các tỉnh nêu trên đều lý giải việc giảm môn thi nhằm giảm áp lực cho TS, đồng thời tiệm cận phù hợp hơn với Chương trình giáo dục phổ thông (GDPT) 2018 khi lên THPT, học sinh (HS) được học theo hướng phân hóa, giảm số môn học bắt buộc và tăng môn học tự chọn. Ngoài ra, việc đổi mới kiểm tra, đánh giá thường xuyên, đánh giá định kỳ mà Bộ GD-ĐT quy định mấy năm gần đây cũng giúp việc đánh giá cả quá trình học tập của HS sát sao hơn, không dồn hết các môn thi vào kỳ thi cuối cùng.

Trường học ở  Hà Nội mong và tin chỉ thi 3 môn

Theo thống kê của Sở GD-ĐT Hà Nội, năm học này dự kiến có gần 135.000 HS tốt nghiệp, tăng hơn 5.000 HS so với năm học trước. Điều này đồng nghĩa số HS thi vào lớp 10 năm học tới sẽ tăng, mức độ cạnh tranh trong kỳ thi này vốn đã căng thẳng thì năm tới sẽ còn "khốc liệt" hơn nếu trường lớp không tăng kịp. Hiện tại, Sở GD-ĐT Hà Nội mới chỉ khẳng định phương án tuyển sinh lớp 10 năm 2024 tiếp tục diễn ra bằng phương thức thi tuyển nhưng chưa chốt về số môn thi, khiến HS, phụ huynh và cả giáo viên (GV) đều sốt ruột, khó hiểu.

Lãnh đạo một trường THCS ở Q.Tây Hồ (Hà Nội) cho biết, dù mong đợi nhưng tâm lý của HS và GV trong trường vẫn mong và tin là năm tới Hà Nội sẽ chỉ thi 3 môn và không tìm thấy lý do đủ thuyết phục để quay lại thi 4 môn. Theo vị này, các năm trước vì dịch bệnh mà Hà Nội giảm số môn thi vào phút chót đã đành. Năm vừa qua, dịch bệnh không còn, HS lớp 9 cũng đi học trực tiếp nhưng Hà Nội vẫn quyết định chỉ thi 3 môn thay vì 4 môn như kế hoạch. Do vậy, năm nay nếu tăng số môn thi trong bối cảnh các địa phương thi tới 5 môn vẫn giảm còn 3 môn là rất không hợp lý, hợp tình.

Nhiều ý kiến chỉ ra rằng, tuy đây là lứa HS cuối cùng học theo chương trình cũ nhưng lên lớp 10 các em sẽ học theo chương trình mới, nên cũng rất cần có sự hài hòa, phù hợp giữa hai chương trình. Từ năm học 2022 - 2023, lớp 10 bắt đầu áp dụng Chương trình GDPT mới, bước sang giai đoạn giáo dục định hướng nghề nghiệp. Ngoài 8 môn bắt buộc, HS THPT được chọn để học 4 trong 9 môn, gồm: vật lý, hóa học, sinh học, địa lý, giáo dục kinh tế và pháp luật, tin học, công nghệ, mỹ thuật, âm nhạc. Do đó, có những môn trong 6 môn chọn để thi tuyển sinh vào lớp 10 Hà Nội, HS sẽ không học ở THPT.

Ông Nguyễn Quang Tùng, Hiệu trưởng Trường THCS-THPT Lômônôxốp (Hà Nội), chia sẻ các nhà trường, phụ huynh đều luôn mong muốn có sự ổn định về cách thức thi tuyển sinh vào lớp 10. Năm học 2023 - 2024 cũng là năm học cuối cùng theo Chương trình GDPT 2006 nên HS mong giữ ổn định như năm trước.

Theo ông Tùng, việc thi 3 môn đã đủ điều kiện để phân loại HS, giúp giảm áp lực đáng kể cho các em; tiết kiệm ngân sách và chi phí của xã hội…

Phụ huynh đưa con em dự thi tuyển sinh vào lớp 10 tại Hà Nội kỳ thi năm học 2023-2024. NGUYÊN TRƯỜNG

Ông Đặng Việt Hà, Phó trưởng Phòng GD-ĐT Q.Tây Hồ (Hà Nội), nêu quan điểm: "Chỉ nên thi 3 môn vào lớp 10 vì đây là kỳ thi tuyển sinh chứ không phải thi tốt nghiệp. Hơn nữa, theo Chương trình GDPT 2018, lên cấp THPT là HS được học theo hướng lựa chọn môn học theo năng lực, sở trường, việc yêu cầu HS thi môn thứ 4 theo hướng chọn ngẫu nhiên từng năm của ngành GD-ĐT không còn phù hợp".

Đồng quan điểm, ông Trần Mạnh Tùng, giám đốc một trung tâm bổ túc văn hóa ở Hà Nội, phân tích: Thi vào lớp 10 là thi tuyển sinh, không phải thi tốt nghiệp THCS. Thời gian thi vào lớp 10 thường diễn ra đầu tháng 6, cũng là thời điểm HS đã hoàn thành chương trình và đã tốt nghiệp. Do vậy, để đáp ứng được tính toàn diện nên chọn giải pháp từ lúc học chứ không phải là kỳ thi tuyển sinh và việc lấy thi để học không còn phù hợp.

Một GV dạy ngữ văn ở THPT nêu thực tế HS lớp 9 lên lớp 10 dễ bị "sốc" ở học kỳ 1 do đầu vào môn văn từ trên 7 - 8,5 nhưng không thể đạt được những yêu cầu tối thiểu, căn cốt của chương trình mới.

Do vậy, nhiều ý kiến chỉ ra rằng việc kiểm tra, đánh giá rất quan trọng do HS cấp THCS dồn tổng lực cho việc học để thi vào lớp 10 nên nếu đề thi không lạc hậu, không theo lối mòn, phát huy được sự sáng tạo của HS thì lên lớp 10, học theo chương trình mới, theo hướng phát triển năng lực của người học thì HS mới không bị "sốc".