Dữ liệu mới nhất từ Cơ quan Thực thi di trú và hải quan Mỹ (ICE) cho thấy, có 31.310 người Việt du học Mỹ trong năm 2023, đứng thứ 6 về số du học sinh và xếp sau Ấn Độ, Trung Quốc, Hàn Quốc, Canada, Brazil. Tuy nhiên, nếu xét riêng số du học sinh ở các trường phổ thông, Việt Nam đông thứ 5 với 3.187 bạn, đứng sau Trung Quốc, Hàn Quốc, Mexico, Tây Ban Nha.
Đáng chú ý, đây là lần đầu số du học sinh Việt tại Mỹ cán mốc hơn 30.000 người sau 2 năm dưới mức 30.000. Cụ thể, người Việt giảm khoảng 21% trong giai đoạn 2018-2021, từ 37.242 xuống còn 29.597 người, sau đó tăng nhẹ vào năm 2022 (145 người) và tăng đáng kể mới đây (1.568 người). Mặt khác, năm 2023 ghi nhận 1.503.649 người trên thế giới du học Mỹ và người Việt chiếm khoảng 2%.
Về tỷ lệ giới tính, số lượng du học sinh Việt là nữ chiếm ưu thế với 53% và nam là 47%. Điều này đối lập với xu hướng chung của thế giới (44,5% du học sinh là nữ) và của các quốc gia khác đứng đầu về số lượng (sinh viên nữ từ Ấn Độ chỉ chiếm 38%, con số này ở Trung Quốc, Hàn Quốc, Canada lần lượt là 48%, 48%, 49%). Nhìn chung, du học sinh nữ từ các nước chiếm tỷ lệ thấp nhất ở bậc tiến sĩ (41,3%) và phổ thông (43,6%).
Cũng theo ICE, năm 2023 ghi nhận 6.268 cơ sở giáo dục tuyển sinh người nước ngoài, trong đó có 1.236 đơn vị tuyển mới từ 101-1.000 du học sinh và chỉ 7 đơn vị tuyển sinh hơn 15.000 người. 20 ĐH thu hút đông du học sinh nhất gồm: New York, Northeastern, Columbia, Southern California, Arizona State, Illinois, Boston, North Texas, Purdue, Michigan, California (trường thành viên tại các TP: San Diego, Berkeley, Los Angeles), Washington, Pennsylvania, Texas (trường thành viên tại TP.Dallas), Carnegie Mellon, Pennsylvania State, Cornell, Wisconsin-Madison.
Đáng chú ý, những cái tên hàng đầu thế giới như ĐH Harvard, Yale, Stanford hay Viện Công nghệ Massachusetts không xuất hiện trong top những trường thu hút nhiều người nước ngoài nhất.
Học sinh Việt Nam luyện phỏng vấn visa du học Mỹ với người nước ngoài. NGỌC LONG
Tại các trường ĐH Mỹ, 4 nhóm ngành thu hút nhiều du học sinh nhất là khoa học máy tính, ngôn ngữ thứ hai (trừ tiếng Anh), quản trị kinh doanh tổng hợp, khoa học máy tính và thông tin tổng hợp. Số sinh viên nước ngoài chọn những ngành học này dao động từ hơn 78.000 đến hơn 108.000, nhiều hơn ít nhất gấp đôi những lựa chọn ngành học xếp sau. 5 tiểu bang thu hút đông du học sinh nhất là California, New York, Massachusetts, Texas và Florida, chiếm 48% tổng số sinh viên quốc tế.
Tăng đáng kể, vì sao?
Tiến sĩ Lê Bảo Thắng, Giám đốc Công ty tư vấn giáo dục quốc tế OSI Vietnam, lý giải số người Việt du học Mỹ bắt đầu tăng từ quý 2 năm 2023, sau khi các quốc gia đối thủ của Mỹ như Úc, Canada mở cửa biên giới và liên tục đưa ra nhiều chính sách ưu đãi để thu hút lượng lớn du học sinh.
"Năm 2023 có thể nói là thời điểm cực thịnh của Úc, Canada khi sinh viên quốc tế có thể đến học mà không cần chứng minh tài chính hay biết tiếng Anh", ông Thắng nói.
Thực tế trên khiến trường ĐH Mỹ "đói" doanh thu, chính phủ Mỹ "bừng tỉnh", từ đó áp dụng những biện pháp "thông thoáng" hơn dù không đưa ra bất kỳ thông báo chính thức nào, theo tiến sĩ Thắng. Chẳng hạn, hầu hết ĐH nào cũng đưa ra chương trình học bổng cho du học sinh, đồng thời linh hoạt trong xét tuyển như không yêu cầu SAT, ACT hay cho phép nộp các chứng chỉ tiếng Anh có thể thi tại nhà như DET.
Tiến sĩ Lê Bảo Thắng (bìa trái) cùng học trò dự lễ tốt nghiệp tại một trường THPT ở Mỹ. NVCC
"Trường cũng đưa ra nhiều quyền lợi hơn trong quá trình thực tập trong và sau khi học, đồng thời hỗ trợ tìm việc làm cũng như linh hoạt trong thanh toán học phí. Đặc biệt, khi các quốc gia Úc, Canada bắt đầu thắt chặt lại vào cuối năm 2023, số lượng du học sinh đến Mỹ đang ngày càng đông hơn và dự kiến tiếp tục duy trì đà tăng trưởng ít nhất cho đến hết nửa năm 2025", ông Thắng dự đoán.
Sự thông thoáng còn diễn ra ở khâu xét duyệt visa (thị thực) du học. Như ở công ty của ông Thắng, năm học trước có vài chục em lớp 6, 7, 8 được cấp visa du học dù trước đó những trường hợp này khá hiếm. "Tỷ lệ cấp visa du học với các trường hợp có năng lực tiếng Anh chưa cao hay đến từ những địa phương rủi ro cũng tăng lên, không còn có sự phân biệt nhiều như trước", nam giám đốc nhận xét.
Chưa kể, lịch phỏng vấn visa cũng nhanh hơn, trung bình từ 10 - 14 ngày sau khi đăng ký và "có những hồ sơ từ lúc bắt đầu làm đến khi nhận visa du học chỉ kéo dài 3 tuần", theo tiến sĩ Thắng. "Các trường ĐH Mỹ giờ đây cũng tích cực làm việc, nhận góp ý từ đơn vị tư vấn du học để đẩy nhanh hơn nữa quá trình xử lý hồ sơ xin học, ngày càng tạo điều kiện thuận lợi cho học trò", ông Thắng khẳng định.
Theo Ngọc Long/ Thanh niên