39% kỹ năng sẽ thay đổi hoặc lỗi thời trong 5 năm tới
Tại hội thảo "Đào tạo Công nghệ thông tin truyền thông (ICT) trong kỷ nguyên trí tuệ nhân tạo (AI)" do Trường ĐH Công nghệ thông tin (ĐH Quốc gia TP.HCM) phối hợp với Câu lạc bộ các khoa-trường-viện công nghệ thông tin-truyền thông Việt Nam (FISU Việt Nam) tổ chức cuối tuần qua, PGS-TS Nguyễn Hoàng Tú Anh, Hiệu trưởng Trường ĐH Công nghệ thông tin (ĐH Quốc gia TP.HCM), nhìn nhận: "Trong bối cảnh AI và ICT đang ngày càng thâm nhập sâu vào mọi khía cạnh của đời sống, đào tạo nguồn nhân lực trong hai lĩnh vực này không còn chỉ là đáp ứng nhu cầu nghề nghiệp".
Dẫn 2 báo cáo lớn năm 2025 của ĐH Stanford và Diễn đàn kinh tế thế giới (WEF), PGS Tú Anh chỉ ra rằng đào tạo AI và ICT đang trở thành nền tảng chiến lược cho quá trình chuyển đổi số, thu hẹp bất bình đẳng kỹ năng, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia và đóng góp trực tiếp vào phát triển bền vững toàn cầu. Theo WEF, AI và xử lý thông tin là xu hướng công nghệ có tác động chuyển đổi mạnh nhất đến doanh nghiệp trong giai đoạn 2025 - 2030, với 86% nhà tuyển dụng dự báo sẽ bị ảnh hưởng.
Bên cạnh đó, ĐH Stanford ghi nhận 78% doanh nghiệp toàn cầu đã sử dụng AI trong năm 2024, với Generative AI được ứng dụng trong đa dạng lĩnh vực như tiếp thị, vận hành, chăm sóc khách hàng. WEF dự báo 39% kỹ năng hiện có sẽ thay đổi hoặc lỗi thời trong 5 năm tới. Cùng với AI, mạng và an ninh mạng, hiểu biết công nghệ là những nhóm kỹ năng tăng trưởng nhanh nhất. Ngoài ra, 63% doanh nghiệp cho rằng thiếu hụt kỹ năng là rào cản lớn nhất cho chuyển đổi số.
"WEF cảnh báo rằng việc chậm thích ứng công nghệ có thể dẫn đến mất 92 triệu việc làm và tạo ra 170 triệu việc làm mới, tương đương 22% tổng lực lượng lao động hiện tại. Như vậy, dữ liệu và dự báo từ ĐH Stanford và WEF đều khẳng định đào tạo AI và ICT không chỉ phục vụ nhu cầu cá nhân, mà là nền tảng chiến lược để quốc gia thích ứng với chuyển đổi số, thu hẹp bất bình đẳng, cạnh tranh trong nền kinh tế toàn cầu và phát triển bền vững trong thế kỷ 21. Các chính phủ, doanh nghiệp và cơ sở giáo dục cần đầu tư quyết liệt và đồng bộ để chuyển dịch từ nhận thức sang hành động", PGS Tú Anh nói thêm.
Trong bối cảnh đó, PGS-TS Nguyễn Hoàng Tú Anh cho hay: "Chúng ta đều đang đối mặt với một câu hỏi lớn: Đào tạo công nghệ thông tin có ý nghĩa như thế nào trong kỷ nguyên AI? Liệu mô hình đào tạo hiện tại có còn phù hợp và hiệu quả trong tương lai không? Trong thời gian qua, chúng ta đã nghe không ít bài báo và thông tin trái chiều về việc liệu chúng ta có còn cần đào tạo lập trình viên hay không, khi AI đang phát triển mạnh mẽ và thay đổi mọi ngành nghề".
Chẳng hạn tại Hội nghị thượng đỉnh Chính phủ thế giới ở Dubai (Các tiểu vương quốc Ả Rập thống nhất) đầu năm ngoái, CEO Jensen Huang của Nvidia cho rằng giới trẻ không còn được khuyến khích học tập trình vì đã có AI làm việc đó. Phát biểu này đã gây nhiều tranh cãi thời gian qua.
Thay đổi cách đào tạo
PGS-TS Nguyễn Hoàng Tú Anh cho biết thêm: "Việc đào tạo công nghệ thông tin và truyền thông sẽ không chỉ đáp ứng nhu cầu cấp thiết của xã hội, mà còn tạo ra một làn gió mới, mang đến hứng khởi cho cả giảng viên và sinh viên. AI không chỉ là một thách thức mà còn là cơ hội để chúng ta sáng tạo những phương pháp giảng dạy và nghiên cứu mới, giúp thế hệ trẻ phát triển toàn diện về kiến thức, tư duy, kỹ năng và sự sáng tạo".
Trước câu hỏi trên, tiến sĩ Nguyễn Anh Tuấn, Hiệu trưởng Trường ĐH Ngoại ngữ -Tin học TP.HCM, cho hay: "Các trường ĐH đều nhận ra điều này - AI đã quá mạnh mẽ trong lập trình, đang thay đổi nhiều cách dạy và học công nghệ thông tin. Tuy nhiên, tư duy hệ thống vẫn phải cần đến con người. Lập trình viên kiểu thợ code/thợ xây sẽ bị thay thế bởi AI, nhưng kiến trúc sư hệ thống, người có tư duy sáng tạo vẫn luôn luôn cần thiết. Những kỹ sư công nghệ thông tin dưới sự hỗ trợ của AI lại càng mạnh mẽ hơn". Tuy nhiên, tiến sĩ Tuấn nói thêm: "AI không thể thay thế con người, nhưng những người biết sử dụng AI sẽ thay thế những người không biết AI. Do đó, các trường ĐH đang có những thay đổi nhất định theo những cách khác nhau nhưng chung nhất vẫn là đào tạo nền tảng và tư duy".
Ứng dụng AI ngày càng trở nên phổ biến, nhất là giới trẻ - ẢNH: THANH NAM